دکتر الهی قمشه ای می گوید:
یکی از جذاب ترین تعبیرات ” نفس و عشق ” ، قصه دیو و سلیمان است که از دیرباز در ادب پارسی به اشاره و تلمیح از آن یاد شده است .
قصه چنین است که سلیمان فرزند داود ، انگشتری داشت که اسم اعظم الهی بر نگین آن نقش شده بود و سلیمان به دولت آن نام ، دیو و پری را تسخیر کرده و به خدمت خود در آورده بود ، چنانچه برای او قصر و ایوان و جام ها و پیکره ها می ساختند (قرآن / سبا / ١٣) . این دیوان ، همان لشکریان نفسند که اگر آزادباشند ، آدمی را به خدمت خود گیرند و هلاک کنند و اگر دربند و فرمان سلیمان روح آیند ، خادم دولتسرای عشق شوند.
روزی سلیمان انگشتری خود را به کنیزکی سپرد و به گرمابه رفت . دیوی از این واقعه باخبر شد . در حال خود را به صورت سلیمان در آورد و انگشتری را از کنیزک طلب کرد . کنیز انگشتری به وی داد و او خود را به تخت سلیمان رساند وبر جای او نشست و دعوی سلیمانی کرد و خلق از او پذیرفتند ( از آنکه از سلیمانی جز صورتی و خاتمی نمی دیدند . ) و چون سلیمان از گرمابه بیرون آمد واز ماجرا خبر یافت ، گفت سلیمان حقیقی منم و آنکه بر جای من نشسته ، دیوی بیش نیست. اما خلق او را انکار کردند . و سلیمان که به ملک اعتنایی نداشت و درعین سلطنت خود را ” مسکین و فقیر ” می دانست ، به صحرا و کنار دریا رفت و ماهیگیری پیشه کرد.

دلی که غیب نمایست و جام جم دارد
ز خاتمی که دمی گم شود ، چه غم دارد؟
حافظ

اما دیو چون به تلبیس و حیل بر تخت نشست و مردم انگشتری با وی دیدند و ملک بر او مقرر شد ، روزی از بیم آنکه مبادا انگشتری بار دیگر به دست سلیمان افتد ، آن را در دریا افکند تا به کلی از میان برود و خود به اعتبار پیشین بر مردم حکومت کند . چون مدتی بدینسان بگذشت ، مردم آن لطف و صفای سلیمانی را در رفتار دیو ندیدند و در دل گفتند :

که زنهار از این مکر و دستان و ریو
به جای سلیمان نشستن چو دیو

و بتدریج ماهیت ظلمانی دیو بر خلق آشکار شد و جمله دل از او بگردانیدند و در کمین فرصت بودند تا او را از تخت به زیر آورند و سلیمان حقیقی را به جای او نشانند که به گفته ی حافظ :

اسم اعظم بکند کار خود ای دل خوش باش
که به تلبیس و حیل ، دیو سلیمان نشود
و
بجز شکر دهنی ، مایه هاست خوبی را
به خاتمی نتوان زد دم از سلیمانی

و به زبان مولانا :
خلق گفتند این سلیمان بی صفاست
از سلیمان تا سلیمان فرق هاست

و در این احوال ، سلیمان همچنان بر لب بحر ماهی می گرفت . روزی ماهی ای را بشکافت و از قضا ، خاتم گمشده را در شکم ماهی یافت و بر دست کرد .
سلیمان به شهر نیامد ، اما مردم از این ماجرا با خبر شدند و دانستند که سلیمان حقیقی با خاتم سلیمانی ، بیرون شهر است . پس در سیزده نوروز بر دیو بشوریدند و همه از شهر بیرون آمدند تا سلیمان را به تخت باز گردانند . و این روز ، بر خلاف تصور عامه ، روزی فرخنده و مبارک است و به حقیقت روز سلیمان بهار است . و نحوست آن کسی راست که با دیو بسازد و در طلب سلیمان از شهر بیرون نیاید .
و شاید رسم ماهی خوردن در شب نوروز ، تجدید خاطره ای از یافتن نگین سلیمان ورمزی از تلاش انسان برای وصول به اسم اعظم عشق باشد که با نوروز و رستاخیز بهار همراه است و از همین روی ، نسیم نوروزی نزد عارفان همان نفس رحمانی عشق است که از کوی یار می آید و چراغ دل را می افروزد :

ز کوی یار می آید نسیم باد نوروزی
از این باد ار مدد خواهی چراغ دل بیفروزی

بر منتظران این خبر خوش برسانید                 کامشب شب قدر است همه قدر بدانید

با نور نوشتند به پیشانی خورشید                 ماهی که جهان منتظرش بود درخشید

از ناکجای وجود بی مقدارم، تا آستان بی کران کوی تو، در میان سیلاب اشک،

پلی از نیاز می‎زنم. پلی از انتظار،

از غیبت تا ظهور

***

چه انتظار عجیبی

تو بین منتظران هم

عزیز من چه غریبی!

عجیب‎تر آن كه چه آسان

نبودنت شده عادت

چه بی خیال نشستیم

نه كوششی، نه توجهی

فقط نشسته و گفتیم:

خدا كند كه بیایی

بشکفت به شوق و شعف و زمزمه امشب                گل از گل لبخند بنی فاطمه امشب

مرغان بهشتی شده آواره مهدی                             گردند به دور و بر گهواره مهدی

بعضی از افراد هرگز به فکر جبران  کارهای نادرست و اشتباهی که در زندگی انجام داده اند نیستند و  تا می توانند جبران کارهای خود را به تأخیر می اندازند و هنگامی که در تنگنا قرار می گیرند تازه به این فکر می افتند که باید کاری کرد و برنامه ریزی داشت که اغلب دچار شکست می شوند ونمی توان از آنها به عنوان انسان های موفق  در زندگی نام برد .

یکی از نسخه های طلایی قرآن کریم  همین روحیه جبران اشتباهات است که در آیات متعددی از این روحیه ,صحبت به میان است .

در دیدگاه و منطق قرآن از جبران اشتباهات به توبه تعبیر شده و می توان آن را در سه سه قسم تصور کرد :

1) اینکه کلا بگویی من این کار رو انجام ندادم .

2) اینکه بگویی این كار را كردم ,ولی منظورم از این كار چنین وچنان بوده و بخواهی به هر نحوی اشتباه خودت را توجیه کنی .

3) یا اینكه بگویی,این كار را كرده ام (ویا فلان  گناه را انجام دادم ) ولی اشتباه کردم و دیگر آن تکرار نمی کنم بلکه کاری می کنم که اشتباهم را جبران کنم .

که در منطق قرآن بهترین نوع جبران اشتباهات همین قسم سومه که شخص از اشتباه خودش پشیمان بشود و به فکر باشد که به هر نحوی آن را  جبران کند .

اما آنچه بیش از بیش در قرآن به آن اهمیت داده شده این است که برای جبران اشتباهات در زندگی به هیچ وجه امروز و فردا نکنیم و در اسرع وقت به فکر جبران اشتباهات خود باشیم.

خداوند متعال در آیات متعددی از افرادی که برای جبران اشتباهات خود امروز و فردا نمی کنند و به محض بروز اشتباه در صدد جبران آن هستند  به نیکی یاد کرده است:

(وَ الَّذینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أو ظَلَمُوا أنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللهَ فَاستَغفَرُوا لِذُنُوبِهِم وَ مَن یَغفِرُ الذُّنُوبَ إلاَّ اللهُ:و آنها که وقتی مرتکب عمل زشتی شوند یا به خود ستم کنند، به یاد خدا افتاده، پس برای گناهان خود طلب آمرزش می‌کنند. و کیست جز خدا که گناهان را ببخشد)(آل عمران 135)
عبیدالله بن حر جعفی در جنجالی ترین ثانیه های عمر خود امام و پیشوای خود را تنها گذاشت و ننگ و پشیمانی ابدی را برای خود خرید و حتی بعد از واقعه جانسوز كربلا, همیشه تاسف می خورد كه چرا حسین بن علی (علیه السلام)را یاری نكرد, اما این پشیمانی هیچ سودی به حال او نداشت

به همین خاطر در قرآن کریم 87 بار از جبران اشتباهات و توبه صحبت به میان آمده است  تا این روحیه در افراد جامعه زنده بشود و در سایه این روحیه بتوانند به آرامش برسند و اضطراب و پریشانی ها رو از خود دفع کنند. چون کسی که مرتکب اشتباهی می شود , حال یا در جامعه یا در پیشگاه خداوند, در یک بحران روحی, قرار می گیره و مدام از اشتباهات خود رنج می برد و جبران اشتباه , سبب می شود  که فرد از این بحران نجات پیدا کند.


دقیقه نودی ها و پشیمانی

اما افرادی که به فکر جبران گذشته خود و  اشتباهاتی که در زندگی انجام داده اند  نیستند  و مدام امروز و فردا می کنند انسان هایی هستند که محکوم به شکست و سقوط هستند :

(وَ لَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتَّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الْآنَ وَ لاَ الَّذینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولئِكَ أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلیماً: و توبه كسانى كه گناه مى‏كنند، تا وقتى كه مرگ یكى از ایشان دررسد، مى‏گوید: «اكنون توبه كردم»، پذیرفته نیست؛ ونیز توبه‏كسانى كه در حال كفر مى‏میرند، پذیرفته نخواهد بود، آنانند كه برایشان عذابى دردناك آماده كرده‏ایم.)( النساء:18)
پشیمانی

آری این افراد همیشه جبران اشتباهات خود را به آینده  موکول می کردند و همیشه امروز و فردا می کردند تا اینکه مرگ آنها فرا برسد که آن وقت پشیمان و نگران از گذشته خود می گویند: آیا الان میتوانم کاری را که سال ها در فکر انجام آن بودم را انجام دهم؟  اما استثنائاتی هم برای این افراد وجود دارد کسانی که یک عمر در گمراهی و ضلالت بودند اما  فقط دقایقی مانده به دقیقه نود و پایان یک امتحان بزرگ تصمیم بزرگی می گیرند و با این تصمیم طوفانی عظیم در زندگی دنیا و آخرت خود ایجاد کردند و نام خود را به نیکی در دفتر تاریخ به ثبت می کنند .

در تاریخ پر رمز و راز عاشورا هم از این دسته از انسان ها فراوان داشتیم که با تصمیم هایی که در دقیقه نود گرفتند زندگی خود را متحول کردند.

بعضی مانند (عبید الله بن حر جعفی)  در آخرین ثانیه ها هم به فکر جبران اشتباهات و گذشته سیاه خود نبودند و وقتی امام به ایشان فرمود :گـناهان زیادی مرتكب شده ای , اكنون می توانی با نصرت ما, گذشته خودراجبران كنی وتوبه نمایی.اینگونه جواب امام را داد و گفت :مرا معذور دارید ! اما اسبی تیزرو دارم به نام كه آن راتقدیم شما می كنم . امام (علیه السلام) فرمود: ما نه به تو احتیاجی داریم ونه به اسب تو وطبق بیان قرآن كریم , انسانهای ظالم را تكیه گاه خود قرار نمی دهم اكنون كه مارا یاری نمی كنی , زودتر از اینجا خارج شو, زیرا هركس فریاد استغاثه مارا بشنود ومارا یاری نكند, خداوند متعال اورا به صورت  به آتش جهنم می اندازد.
آن دسته از افراد كه زندگی هدفمندی دارند و کار امروز را به فردا و همچنین جبران اشتباهات خود را به تأخیر نمی اندازند و سعی می كنند هر كاری را در زندگی به موقع خودش انجام دهند و آن را به زمان دیگری محول نكنند

آری عبیدالله بن حر جعفی در جنجالی ترین ثانیه های عمر خود امام و پیشوای خود را تنها گذاشت و ننگ و پشیمانی ابدی را برای خود خرید و حتی  بعد از واقعه جانسوز كربلا, همیشه تاسف می خورد كه چرا حسین بن علی (علیه السلام)را یاری نكرد, اما این پشیمانی هیچ سودی به حال او نداشت .( مقتل الحسین , مقرم , 223).

و عده ای هم مانند (حر بن یزید ریاحی) در آخرین دقیقه ها ناگهان متحول شدند و بعد از عمری گناه و اشتباه  به یاری سید الشهداء شتافتند و بهشت جاویدان و رضوان خدای متعال را دریافت کردند .

اما این استثنائاتی مانند حر بن یزید ریاحی در تاریخ کمتر رخ می دهد و اغلب کسانی که در دقیقه نود می خواهند گذشته خود را جبران کنند محکوم به شکست هستند .

ولی آن دسته از افراد كه زندگی هدفمندی دارند و کار امروز را به فردا و همچنین جبران اشتباهات خود را به تأخیر نمی اندازند و سعی می كنند هر كاری را در زندگی به موقع خودش انجام دهند و آن را به زمان دیگری محول نكنند طبق وعده خداوند که فرمود :

(فَأَمَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَعَسى‏ أَنْ یَكُونَ مِنَ الْمُفْلِحینَ   : و امّا كسى كه توبه كند(در فکر جبران گذشته خود باشد ) و ایمان آورَد و به كار شایسته پردازد، امید كه از رستگاران باشد.)  ( القصص : 67)

حتما و صد البته به سعادت و پیروزی خواهند رسید .و جمله آخر اینکه یکی از بزرگترین رموز موفقیت این است كه زندگی را جدی بگیریم  و بدانیم كه برای موفق شدن در زندگی باید از دقیقه اول آن تلاش کرد .

به نقل از تبیان

هنوز،عهد و مرامی که داشتم دارم

وجان نیمه تمامی که داشتم دارم

به همرهان که جفا می کنند میگویم

اگر چه گفته ام،اکنون بلند می گویم

که تا به باغ شهادت هنوز روزنه ایست

تمام بود و نبودم خامنه ای ست

 آقای سید حسن نصرالله (دبیر کل حزب الله لبنان) می گفت: یک دفعه به همراه شورای حزب الله لبنان محضر مقام معظم رهبری بودیم. اوج سختی و تنگنایی ما بود و خیلی به حزب الله سخت می گذشت.کنفرانس شرم الشیخ هم صورت گرفته بود، همه توطئه ها شده بود تا حزب الله را نابود کنند. موقعی که ما با رهبر معظم جهان اسلام دیدار داشتیم، ایشان به ما امید داد و فرمود: شما پیروز می شوید، این چیزها زیاد مهم نیست. سپس اضافه کردند: من در اداره امور کشور بعضی وقتها حل مسائل برایم دشوار می شود و دیگر هبچ راهی پیدا نمی شود ، به دوستان و اعوان و انصار می گویم که آماده شوید به جمکران برویم. راه قم را در پیش می گیریم و راهی مسجد جمکران می شویم. بعد از راز و نیاز با آقا، من احساس می کنم همانجا دستی از غیب مرا راهنمایی می کند و من در آنجا به تصمیمی می رسم و مشکل بدین صورت حل می شود و همان تصمیم را عملی می کنم.

 به نقل از حجت الاسلام کعبی عضو مجلس خبرگان رهبری.

دوباره جمعه گذشت و قنوتِ گریان ماند

دوباره گیسوی نجوای ما پریشان ماند

دوباره زمزمه ی کاسه های خالی ما

پس از نیامدنت گوشه ی خیابان ماند

شبیه شنبه ی هر هفته پشت پنجره ام

و کوچه کوچه شهرم دوباره زندان ماند

برای آمدنت چند سال بایستی

در این تراکم بی انتهای ویران ماند؟

نیامدی که ببینی نگاه منتظرم

چه روزها به امید تو زیر باران ماند

سکوت آخر حرف من است چون بی تو

دوباره حنجره ام زیر بغض پنهان ماند