چکیده تحقیق پایانی

عنوان تحقیق:بررسی دوران نوجوانی و جوانی از دیدگاه آیات و روایات

محقق :مهدیه فاتحی

رتبه تحقیق:عالی

این پژوهش در سه فصل که شامل:کلیات تحقیق،نوجوان و جوان از دیدگاه اسلام،وظایف مهم تربیتی خانواده گردآوری شده است.

محقق در این پژوهش دوران نوجوانی را دوران قوت و قدرت معرفی نموده و این امر را با تکیه بر آیات و روایات اثبات کرده است.

خداوند متعال انسان را  رشد و نمو می دهد تا به بلوغ اشد برسد و بلوغ اشد در قرآن یعنی دوران جوانی که از بلوغ جنسی (بلوغ حلم)شروع شده  و تا سن چهل سالگی ادامه دارد.

در این زمان بنا بر اقتضاء حکیمانه پروردگار،قوای جسمانی و عقلی انسان در مسیر رشد و بالندگی است و برای رشد معنوی نیز نهایت استعداد را دارد.دوران جوانی دوران سازندگی و انتخاب مسیر است،در این زمان انسان به سبب رسیدن به رشد فکری و اخلاقی توانایی لازم برای انتخاب مسیر رشد معنوی را دارد.

روح انسان در این دوران قابلیت بالای رشد و تعالی را دارد و بنا بر روایات اگر تا چهل سالگی برای خود سازی و رشد معنوی تلاش کردیم،پس از این اگر چه جسم به سوی ضعف و سقوط می رود ولی روح انسان رو به کمال می نهد و تا اعلی علیین قدرت تکامل دارد.اشاره شده است که در سنین جوانی،شخصیت انسان دارای ویژگی هایی خاص است.تغییر و تحولات هورمونی بلوغ،اولین نشانه های خروج از کودکی و ورود به دنیای نوجوانی و سپس جوانی را نمایانگر می شود.به سبب این پدیده احساسات و عواطف در حیات نوجوان رنگ بیشتری می گیرد که موجب بیداری و شکوفایی غرایز شهوانی شده  و والدین باید توجه لازم با این موضوع نموده و علاوه بر اتخاذ تصمیم صحیح و کمک فکری و عاطفی به فرزندان،برای سپری شدن ایام پرتلاطم نوجوانی،برای ازدواجی آسان و موفق در دوران جوانی آنان نیز هر چه در توان دارند به کار ببندند و بدانند این امر از دیدگاه قرآن از اولویت ویژه ای برخوردار است و مهمترین پشتوانه آن توکل به فضل بیکران الهی است.

علاوه بر این ویژگی ها ،جوانی دوران شکوفایی اندیشه انتزاعی و استدلالی است،لذا جوانان در صدد کسب هویت و شخصیت مطلوب بر می آید و علاقه مند به کسب استقلال و عزت نفس و الگویابی مسائل سیاسی و ….می شوند که برای همدل شدن با آنان بهترین راه عمل کردن به توصیه پیامبر اکرم(ص)ودادن مقام وزارت به جوانان است چرا که در گرو آن جوانان مورد احترام واقع شده و احساس شخصیت و عزت نفس می کنند و به سبب مسئولیتی که می گیرند،زندگی در نظرشان با ارزش و هدفمند می گردد.جوانی اوج دینداری و ارتباط با خداست.جوان به سبب رشد اندیشه و خارج شدن از فهم امور عینی و محسوس،متوجه امور معنوی می شود.در ضمن از نظر اخلاقی نیز به سطح بالاتری از رشد می رسد و فهم فلسفه حیات و انتخاب عقاید و ارزشها و به تبع آن مذهب و دین از نیازهای اساسی روحی جوانان است.جوانان خواهان ورود به اجتماع و ایفای نقش هستند،در این راستا ایجاد زمینه های شغلی مناسب برای آنان ضرورت دارد که مسئولین حکومتی باید تلاش خود را برای احقاق این امر مهم به کار گیرند.علاوه بر این به سبب تأثیر بر شخصیت جوانان باید در بهبود و اصلاح اوضاع اخلاقی اجتماع نیز تلاش کنند. 

در رابطه با احکام ، برآنیم که تا حد امکان فلسفه ی احکام را بیان نماییم و برای عملی شدن این هدف ، از کتاب علل الشرایع استفاده نموده ایم . سپس احکامی را از وضو برای خوانندگان عزیز بیان می نمائیم .

حدیث 1

محمدبن موسی بن متوکل رحمة الله علیه از علی بن حسین سعدآبادی ، از احمد بن ابی عبدالله ، از پدرش، از فضاله از حسن بن ابی العلاء از حضرت ابی عبدالله علیه السلام  نقل کرده که آن جناب فرمودند :

چند نفر یهودی محضر مبارک رسول خدا صلی الله علیه وآله مشرف شدند و راجع به مسائلی از حضرتش سؤال کردند و در ضمن آنچه پرسیدند عرضه داشتند: ای محمد بفرمایید : برای  چه اعضاء چهارگانه (صورت،دست،پا،سر)را که نظیف ترین و پاکیزه ترین اعضای جسد هستند وضوء می دهند؟

نبی اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: هنگامی که شیطان آدم را وسوسه کرد و او را به درخت منهی نزدیک کرد و آن حضرت به درخت نگریست آبرو و رونق و جلاء صورتش رفت، سپس ایستاد و به طرف درخت حرکت کرد و این اولین گامی بود که در عالم وجود به طرف خطاء و لغزش برداشته شد ، پس از آن با دستش از میوه ی درخت تناول کرد پس زینت و پوشش از جسد و اندامش ریخت ، آدم دست بر سر نهاد و گریست و زمانی که حق تعالی توبه ی آدم را پذیرفت بر او و بر فرزندانش واجب کرد که این جوارح و اعضاء چهارگانه را وضو دهند و شرحش چنین است:

چون به درخت نگریست به او امر کرد صورتش را بشوید و چون با دستها از درخت تناول نمود او را مأمور ساخت که آنها را تا آرنج بشوید و به خاطر آنکه دست بر سر نهاد مسح سر را بر او واجب نمود و بالاخره چون با پاها به طرف لغزش و خطا گام برداشت مسح قدمین را بر او لازم نمود. 

حدیث 2

محمد بن علی ماجیلویه،از عمویش محمد بن ابی القاسم ،از محمد بن علی کوفی ،از محمد بن سنان نقل کرده که حضرت اباالحسن الرضا علیه السلام در جواب مکتوب و نامه ی وی مرقوم فرمودند:

علّت وضویی که به خاطرش شستن صورت و دو ذراع و مسح سر و پاها واجب شده آن است که بنده در مقابل حق تعالی می خواهد بایستد و با جوارح و اعضاء ظاهری او را ملاقات نماید لذا شستن صورت به خاطر سجود و خضوع لازم گردیده و شستن دو دست به خاطر حرکت دادنشان و این که به توسط آنها رغبت و میل و خوف و وحشت و بریدن  جدا کردن واقع می شود واجب شد و مسح سر و دو پا به خاطر آنکه ظاهر و آشکار بوده و در تمام حالات به واسطه ی آنها استقبال صورت می گیرد و این که خضوع و خشوعی که در صورت و ذراعین هست در آنها نیست واجب گردید.

علل الشرائع صفحه 885-887     

آیا  می دانید؟

در سالهای اخیر به دلیل نوع تغذیه و بی تحرکی کودکان،آمار چاقی بچه ها افزایش یافته است و این مبنای بسیاری از بیماریها در بزرگ سالی خواهد بود.

سنگک مهمترین نان برای دیابتی هاست.

دختران از 15 تا 18 سالگی به روزی 450سی سی شیر نیاز دارند و پسران به 500 سی سی.

مصرف شیر و خرمای شبانه به خواب راحت کمک می کند.

زیتون،چربی و قند خون را کنترل می کند.ویتامین موجود در روغن زیتون از بروز بیماریهای قلبی_عروقی ،سرطان و دیابت پیشگیری می کند.

مصرف نانهای تخمیرنشده،به دلیل داشتن ماده ای به نام «فیتات»مانع جذب مواد معدنی به خصوص «روی»و موجب کوتاهی قد می شود.

پرتوهای مضر آفتاب برای چشم کودکان 10 برابر خطرناک تر از چشمان بزرگسالان است.

عامل حدود 50 تا 60 درصد بیماریهای غیرواگیر،کم تحرکی و نداشتن فعالین مناسب است و این کم تحرکی در زنان بیشتر از مردان است.

محققان نظام بهداشتی هنری فورد برای اولین بار اعلام کردند قرار گرفتن در معرض دود سیگار خطر ابتلا به سینوزیت را در افراد غیر سیگاری تشدید می کند.

یک متخصص تغذیه:هلو برای رفع بوی بد دهان مفید است  و موجب شاداب شدن پوست می شود.هلو منبع غنی ویتامین ها است و نیز منبع خوبی از پتاسیم است که برای سلامت قلب و عروق مفید است.

هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران :مصرف سبزی هایی مانند اسفناج،ریحان،نعناع و کاهو موجب افزایش توان یادگیری و بالا بردن روحیه افراد است و در عملکرد مغز و اعصاب تأثیرگذار است.

دین اسلام دین معرفت وخدا شناسی وتوحید وبرستش خدای یگا نه است. کلمۀ اسلام،کلمۀ توحید است ودعوت اسلام از این کلمه آغاز می شود وهمۀ برنامه های قرآن واسلام بر این اساس قرار دارد که آدمیان خدا را به یگانگی بشنا سند وفقط او را معبود ومستحق برستش بدانند وغیراورا برستش نکنند وبه حکومت غیر خدا گردن ننهند.

معرفت خداشناسی در اسلام براساس تحقیق وتفکروتأمل قرار دارد وقران همه را به تفکر وتعقل دعوت فرموده است.آنجا که می فرماید:

(هٌُوَ الذی خَلَقَکُم مِن تِرابٍ ثِمَ مِن نُطفَه ثُمَ مِن عَلَقَـةٍ ………لَعَلَکُم تَعقِلُون ) (1)

او کسی لست که شما را از خاک آفرید،سپس از نطفه،سپس از علقه ، سپس شما را به صورت طفلی از شکم مادر بیرون می فرستد.بعد به مرحله کمال قوت خود می رسید وبعد ازآن پیرمی شوید.گروهی از شما قبل از رسیدن به این مرحله می میرید ودرنهایت به سرآمد عمر خود می رسید وشاید تعقل کنید.(سوره مومن آیه 67)

اهمیت ونقش عقیده واندیشه درتشکیل شاکله انسانی بر کسی پوشیده نیست واین مهم پیرامون مباحث توحیدی از جایگاه ویژه ای برخوردار است.بی شک نخستین ووالاترین هدف مکتبهای الهی، توحید وشناخت آفریدگاربوده است در قران کریم وسخنان پیامبر اکرم (ص) وائمه هدی (ع) بر موضوع خداشناسی تأکید بسیا شده وتدبر درآنها این حقیقت را روشن می سازد که اساس تفکر وتربیت اسلامی بر تکیه گاه مهم شناخت آفریدگار استوار بوده وریشه تمام انحرافات را می توان در بی اعتقادی وعدم معرفت به خداوند جست .

از منظر امیرمؤمنان (ع) که شاگردممتاز وبی همتای مکتب قران ونبی اکرم (ص) می باشد آغاز  واساس دین ، معرفت خداوند متعال معرفی شده است .(اولُ الدینِ مَعرفَتُهُ )(2)

با توجه  به تمام نعمت های که خداوند متعال به انسان ارزانی داده بر آن شدیم تا جرعه های ناب خداشناسی را از اقیانوس بیکران وزلال سخنان خداوند وائمه معصومین (ع) البته در زمینه آنا تومی بدن انسان (کالبد شناختی ) برگیریم وتشنگی وجود خود را اینگونه سیراب کنیم (انسان مجموعه اسرارآفرینش )

هیچ کس به انسان ، نزدیکتر از خودش نیست وآنچه را که ما در مطالعه سایر موجودات جست وجو می کنیم، به طور روشن تری در وجود خود نهفته است ،بنابراین شایسته نیست که ما اسرار توحید ونظام شگفت انگیز آفرینش را فقط در اعماق آسما ن ها ، کهکشان ها ودر دل اتم ها جست وجو کنیم ، ولی از نکات ودقایق آفرینش وجود خودمان ،که در تمام عمر در دسترس ما قرار دارند ، غفلت بورزیم دانستن اسرار ونکات دقیق ظریف بدن ،بدون در نظر گرفتن نتایج سودمند توحیدی وعلمی ،یک فایده مهم دیگری نیز که ازآثارخود شناسی است ،دربردارد وآن این که : انسان وقتی به این همه شگفتی ها واسرار خلقت ،که در سازمان بدن   به کار رفته پی ببرد وکارو فعالیت های  گوناگون بدن خود را که ضامن بقا وادامه زندگی وی هستند از نظر بگذراند وسرانجام از نعمت های شگرفی که آسایش ونیازمندی ها ی زندگی او را تأ مین می نماید اطلاع حاصل کند ،به طور مسلم ، حس شکر گزاری در او تحریک شده ودر تحریک شده ودر مقابل عظمت ولطف آفریدگار آن، سر تعظیم فرود آورده ومحبت زاید الوصفی که همراه با خضوع وکرنش است در اعماق دل خود احساس میکند.

از خداوند متعال مسئلت داریم که معرفت وشناخت ما نسبت به آنچه که موجب تعالی وپیشرفت می باشد به ما عنایت می فرماید.ان شاء الله

از صباح تا رواح

در بغداد یکی بود به بی باکی و بی اعتقادی منسوب بود . در مجلس فسادی بود و از صباح تا رواح به آبکاری (شرابخواری ) و خدای آزاری ، مشغول بود . چون وقت نماز شد ،قصد رفتن کرد ، یکی به مشایعت او بیرون آمد و گفت : “رفتی ،خدای یار تو باد ! ” او گفت : ” مرا تا به خانه ی من دراین راه حاجت یاری نیست .” این بگفت و پای در استر آورد تا بر نشیند ، یک پای او در رکاب بود و دیگر در رکاب استوار نکرده بود که استر برمید و او را بر زمین انداخت و یک پای او در رکاب محکم شده ، استر می جست و سر او را بر زمین می زد تا او را پاره پاره کرد ، و مر عاقلان را این حکایت ، انتباه (بیداری ) است که در هیچ حال ، بی عون و عصمت حق تعالی هیچ کار برنیاید .ص 28

درِ میان تو و پروردگار

گویند در بصره رئیسی بود و روزی در باغ خود چشمش بر زن باغبان افتاد. آن زن در غایت حُسن و نهایت عفاف بود و باغبان را کاری فرمود تا از پیش او دور شد، زن را گفت : ” برو درها را ببند .” زن رفت و باز آمد و گفت : ” همه ی درها بستم الّا یک در نمی توان بست.” گفت : ” آن کدام است ؟ ” گفت : ” آن دری است که میان تو و پروردگارت است که به هیچ سبیل ،آن بسته نشود. ” رئیس چون آن سخن بشنید ،استغفار کرد و به توبت و انابت مشغول شد. ص 74

 نمازگزار فراموشکار

یکی نماز می کرد و در نماز ” انا ارسلنا نوحاً ” می خواند. چون این کلمه بگفت، بر وی فروبست (دیگر نتوانست کلامی ذکر کند و خاموش شد) و بیش هیچ یادش نیامد. اعرابیی که به وی اقتدا کرده بود گفت : “اگر نوح نمی رود ،دیگری بفرست وما را باز رهان.